KİŞİ VE İŞARET ZAMİRLERİ

1.1. Kişi (Şahıs) Zamirleri

İnsan isminin yerini tutan kelimelere kişi zamiri denir. Üç tekil, üç de çoğul olmak üzere toplam altı tane şahıs zamiri vardır:
1. tekil kişi → ben                              

2. tekil kişi → sen                             
3. tekil kişi → o                                   
1. Çokluk kişi  →biz
2. Çokluk kişi  →siz
3. Çokluk kişi  →onlar

Örnek
» Pikniğe sadece Enes katılmadı. → Pikniğe sadece o katılmadı.

» Benim taşıdığım kutu çok ağır, senin taşıdığın kutu çok hafif.
» Annem bana hediye almış.
» Sizi ben de görmek istiyorum.
» Taraftar olarak biz onlardan çok farklıyız.

NOT: “Kendi” sözcüğü de şahıs zamirleri içinde değerlendirilir ve bu zamire “dönüşlülük zamiri” adı verilir.
Örnek
» Bırakın kendi işini kendi yapsın.

» İnsan kendini düşünmeli bazen.

 

1.2. İşaret (Gösterme) Zamirleri

Varlıkların adını söylemeden, onları işaretle göstermeye yarayan sözcüklere işaret zamiri denir. “Bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, buraya, şuraya, oraya, burası, şurası, orası, öteki vb.” işaret zamirleridir.
Örnek
» Şunları arkadaşlarım için alayım.

» Ahmet Beyler buraya on yıl önce taşınmış.
» Size ait olan kitaplar orada.
» Bu, yapılacak işlerin listesi.

NOT: “O“ ve “onlar” sözcükleri hem işaret hem de kişi zamiri olarak kullanılabilirler. Bu kelimeler insan isminin yerini tutuyorsa şahıs zamiri, insan dışı varlıkların yerini tutuyorsa işaret zamiridir.
Örnek
» Onu kütüphanede çalışırken görmüşler. (İnsan ismi yerine kullanıldığı için kişi zamiri)

» Onu cüzdanıma koyarken düşürmüşüm. (İnsan dışı varlık (para, fotoğraf vb.) yerine kullanıldığı için işaret zamiri)

NOT: “Bu, şu, o” sözcükleri bir isimden önce kullanılıyor, o ismi etkiliyorsa bu sözcükler zamir olmaktan çıkar, işaret sıfatı olurlar.
Örnek
» Bu telefon babama ait. (“telefon” sözcüğünü işaret ettiği için işaret sıfatı)

» Bu babama ait. (bir ismin yerini tuttuğu için işaret zamiri)